Terzet-Digitaal Congres-10-dhr. dr. R. Gorter

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 4 Een andere ontwikkeling is de veranderendewet- en regelgeving. Of we het nuwillen of niet, demaatschappij vraagt binnen alle geledingen om verantwoording afleggen en kwaliteitscontrole. Dat geldt ook voor tandartspraktijken. Dit gaf de zittende generaties tandartsen al onnoemelijk veel frustratie en irritatie (“ik heb het toch altijd goed gedaan, waarom moet dat nu allemaal worden vastgelegd”), en werd ervaren als een sterke inbreuk op “het eigen baas” zijn. Dat zal in de nabije toekomst alleen maar sterker gaan gelden. Denk aan alle wetten en regels over dataprotectie en privacybescherming. Om het maar niet te hebben over de grote hoeveelheid documentatie die administratief moet worden vastgelegd en toegankelijk moet zijn op afroep. Het geeft menigeen in de zorg nu al bijzonder veel stress, en dat zie ik niet minder worden, ook niet voor de tandarts. Een aparte categorie hierbij is het risico met een formele klacht te worden geconfronteerd. In de casus boven aan deze bijdrage komt dat al duidelijk naar voren: de mentale impact van een klacht op een tandarts is immens. Recente wetgeving vereenvoudigt het voor elke burger een klacht in te dienen, ook over het werk van de tandarts. Natuurlijk zijn tandartsen zich heden ten dage beter bewust dan ooit dat de patiënt goed informeren en toestemming verkrijgen voor behandeling essentieel zijn, en dat dossiervorming onontbeerlijk is. Maar het kan bijna niet anders of dat wat we noemen “klaagcultuur” zal toenemen. Of het Amerikaanse toestanden worden (althans zoals die in meninge film worden geschestst) is daarmee niet gezegd, maar een toename is reëel. De laatste jaren is de instroom van tandheelkundestudenten bepaald door selectie, nadat op last van de minister de loting voor numerus fixus studies werd beëindigd. Dit heeft als voordeel dat de binnenkomende student meer dan ooit zich heeft voorbereid op de studiekeuze. Of dat in alle opzichten een voordeel is weten we niet. Het kan ook zijn dat degenen die wel een opleidingsplek bemachtigden verwachtingen van het beroep hebben die niet altijd stroken met de werkelijkheid, althans hun werkelijkheid. Degenen die het lukt om op de opleiding te komen hebben voorbeeldige schoolresultaten, een keurig persoonlijk dossier en een flinke dosis algemene vaardigheden die hen deed onderscheiden van hun medekandidaten. In hoeverre deze jonge tandartsen in wording ook kunnen omgaan met tegenvallers of mensen die heel anders in elkaar steken is moeilijk te voorspellen. Wordt het in de toekomst beter? Wat zegt nu uiteindelijk de glazen bol over de vraag of het bij tandartsen in de toekomst beter wordt wat mentale belasting aangaat? Eerljk gezegd, we weten het niet. We hebben (nog) geen gedetailleerde cijfers over werkstress en burn-outrisico onder de huidige werkzame tandartsen, waarvan een groot deel onder andere omstandigheden werkt dan de collega’s rond de eeuwwisseling. Dat zou al een klein beetje een beeld kunnen geven. Laat staan dat we een onderbouwd profiel kunnen geven van de opbrandende tandarts van de toekomst. Maar dat werkstress en burn-out beroepsrisico’s blijven lijkt onontkoombaar. Er is geen enkele indicatie dat burn-out onder de beroepsbevolking minder is geworden de afgelopen jaren. Wel kunnen de verklarende factoren veranderen in de loop van de tijd. Al zullen bepaalde persoonlijkheidseigenschappen, los van welke omgevingsfactoren dan ook, altijd voor een deel bepalend blijven. Het gevoel zelf “aan het roer te staan”, zelf controle te kunnen uitoefenen over veranderende omstandigheden, is ongeacht beroepsgroep, een zeer bepalende factor die bijdraagt aan het voorkómen, dus preventie, van burn-out. Het is niet gezegd dat nooit meer iemand zuchtend op zijn of haar kruk zal zitten en naar een lijntje op de kast kijkt om de dagen af te tellen. Maar de wetenschap dat aandacht voor het zelfsturend vermogen bijdraagt aan levensgeluk, incluis arbeidssatisfactie, maakt dat we in elk geval middelen hebben om de persoon op die kruk een helpende hand te reiken. Ronald Gorter