Terzet-Digitaal Congres-14-dhr. drs. J.A.J. Wouters

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 2 Rol van exo-skeleton. Hulp of keurslijf? 1 Inleiding In de industrie, de bouw maar ook in de tuinbouw is een toenemende automatisering van de bedrijfsprocessen te zien. Dat laat onverlet dat nog steeds (te) veel fysieke arbeid voor komt. Dat kan bij toename van de leeftijd van de werknemers op een natuurlijke wijze leiden tot een te hoge belasting en uitval (zie het artikel “Veroudering en arbeidsvermogen” in de artikelenreeks van dit digitale congres). “Een opkomende trend is daarom de samenwerking tussen mens en robot. Dit combineert de kracht van een robot met de flexibiliteit en creativiteit van de mens. Bij manueel hanteren van lasten is het exoskelet hier een voorbeeld van”. Bron: de Looze ea 2016. Op dit moment worden exo-skeleton systemen meer en meer op de markt verkrijgbaar en stijgt de toepasbaarheid door wetenschappelijke onderzoeken, aanpassingen aan het oorspronkelijke ontwerp en ervaring. Er zijn systemen die al dan niet met motorische ondersteuning de fysieke kracht vergroten en daarmee de mogelijkheid om fysiek te presteren. De toepasbaarheid is vooral in de industrie gelegen maar ook in het leger is een duidelijke ontwikkeling gaande. In het leger eigenlijk al vele jaren (zie verder). In medische beroepen is al geëxperimenteerd met verpleegkundigen op een intensive care afdeling. Maar ook in industriële processen, de metaalindustrie en in de bloementeelt is ervaring opgedaan. De toepasbaarheid van exo- skeleton systemen is groot en hangt af van de gewenste ondersteuning. In ons werk hebben we nu al een vijftal systemen toegepast voor de ondersteuning van een aangedane schouder-arm. In deze situaties functioneert dit systeem goed. Ook werd al eens een systeem ingezet om de lage rug van een operateur te ontlasten tijdens langdurige operatieve ingrepen. De toepasbaarheid is groot maar naar mijn mening zijn deze systemen niet zo maar in te zetten als een preventief hulpmiddel. Onvoldoende mentale acceptatie zal een struikelblok kunnen vormen en mijn ervaring is dat vooral de combinatie van fysieke klachten en de wil om verder te werken helpt om de acceptatie te versterken. Maar ook de mogelijkheid ervaring op te doen. Een goede introductie en instructie is de basis. Maar bij mensen die door toedoen van een ander een letsel hebben opgelopen en daardoor het gebruik van een exo-skeleton systeem als oplossing aangeboden krijgen hebben emotioneel een behoorlijke hobbel te nemen. Dan komen gevoelens naar voren die niet zomaar weg te nemen zijn. Denkbeeldig is dat een dergelijk systeem meer als een uiterlijk vertoon van de handicap wordt gezien dan een oplossing die kan bijdragen aan een verbetering van de functionaliteit. Bij een meer algemeen gebruik van deze systemen is er een kans dat de acceptatiegraad zal stijgen. Dan is het gebruik niet meer de uitzondering maar een meer algemeen toegepast hulpmiddel. De menselijke maat en de mogelijkheden om te presteren op grond van (vorderende) leeftijd mag kritisch worden bewaakt. We mogen met zijn allen waken voor een te hoge verwachting van de toename van mogelijkheden om te voorkomen dat de eisen aan mensen toenemen omdat het externe skelet wel zorgt voor “veiligheid”. Maar gezienhet gegeven (Eurofound2012) dat een aanzienlijk deel vande beroepsbevolkingnogwordt blootgesteld aan het manueel verplaatsen van lasten (30%), repeterende bewegingen (63%) en belastende lichaamshoudingen (46%) is het een goede zaak naar oplossingen voor deze fysieke belastende houdingen en bewegingen te zoeken. Daar gaat dit artikel over. Dit artikel is bedoeld als een kleine verkenning door dit inmiddels grote landschap. Een exo-skeleton systeem is het best te definiëren als “een buiten het lichaam aangebracht systeem dat belastingen van bepaalde delen van het lichaam overbrengt naar andere delen waardoor lokaal een vermindering van belasting ontstaat en daarmee een ondersteuning aan de functionaliteit wordt gegeven, zeker bij duurbelasting”.

RkJQdWJsaXNoZXIy OTE5MDM=