Terzet-Digitaal Congres-16-mevr. A. Denekamp

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 2 To wear or not to wear Specifieke ergonomische informatieverwerving door wearables en een smart environment We leven in een tijd van smart technology. Het eerste waar direct aan gedacht wordt is de smartphone, of wellicht een smartwatch, of armbanden zoals de fitbit die je bewegingspatroon bijhouden en hier feedback over geven. De vooruitgang op het gebied van kunstmatige intelligentie, big data analyse en verwerking en de toepasbaarheid van Internet of Things (IoT) gaat ons leven veranderen, en dat gaat geen decennium meer duren. Vooral dat laatste (IoT) gaat een grote rol spelen. De eerste toepassingen zijn al bekend, bijvoorbeeld de koelkast die aangeeft dat de melk bijna op is, of toepassingen in de gezondheidszorg, waarbij een wearable je bloeddruk kan doorgeven aan de arts zodra je het ziekenhuis binnen loopt. De mogelijkheden zijn eindeloos. Met alle positieve ontwikkelingen komen uiteraard ook de zorgen. Elon Musk, oprichter van SpaceX en Tesla noemt kunstmatige intelligentie de grootste existentiële bedreiging van de mensheid. Nu is een scenario als ‘the rise of the machines’ wellicht niet onze eerste zorg, maar onze privacy is dat wel. Op dit moment een actueel thema, met de rellen rond Facebook en de implementatie van de nieuwe AVG wetgeving. Want waar gaat al deze gevoelige data heen? En belangrijker: hoe krijg je je data daar weer weg? En is het wenselijk dat computers ons de hele dag in de gaten houden? Genoeg terechte en belangrijke vragen dus. Feit is wel, dat dit proces onomkeerbaar is. Onze toekomstige manier van leven vraagt om een internetconnectie. Wat mij mateloos interesseert is de toepasbaarheid van IoT en smart technologie binnen mijn vakgebied, de ergonomie. Ergonomie, of human factors, is de wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met het begrijpen van de interactie tussen de mens en andere elementen van een systeem. Het is het beroep dat de theorie, principes, gegevens en methodes toepast om zo te ontwerpen dat het menselijk welzijn en de globale prestatie van het systeem geoptimaliseerd wordt (Definitie IEA). Binnen dit kader is het bijna logisch dat smart technologie een grote rol gaat spelen. In figuur 1 (bron www.iea.cc) is te zien op welke vakgebieden een ergonoom werkt. De focus hierbij is altijd human centered, oftewel interventies en design hebben altijd de mens en het menselijk functioneren als uitgangspunt. Het verbeteren van productie, organisatie of omgeving mag bijvoorbeeld niet als gevolg hebben dat de mens daar nadeel van ondervindt. Dat kan breed worden gezien. Zowel op fysiek als mentaal vlak moet het werk en de omgeving gericht zijn op het welzijn en optimaal functioneren van de mens. To wear or not to wear In de huidige situatie berust het toepassen en veranderen van gezond gedrag vooral op cognitie. Je moet de oefeningen van de fysiotherapeut zelf uitvoeren, en je moet zelf onthouden om rechtop te zitten achter de pc. Dit kost veel mentale energie en vergt therapietrouw, beiden factoren die er voor zorgen dat een interventie regelmatig mislukt. In de ideale situatie wordt gezond (bewegings-) gedrag gefaciliteerd, dus zonder dat je er over na hoeft te denken. En wat kan daar nu een grote rol in spelen? Precies. Technologie. Als de specifieke behoeftes van de mens kan worden gemeten en vertaald kan worden naar stimulatie via een wearable, dan is trainen en zelf nadenken vaker overbodig. Een gezonde werkhouding is bijvoorbeeld makkelijker vol te houden, als dit via wearables gecommuniceerd wordt. Er zijn proeven gedaan bij beeldschermwerkers, waarbij een vest gaat trillen als de