Terzet-Digitaal Congres-1-drs. J. Verhoeven

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 2 “Waar gaat de hulpverlening naar toe?” Ik kreeg van Joseph Wouters het verzoek in te gaan op de vraag, in welke richting de hulpverlening in de gezondheidszorg en Arbo-curatieve zorg zich zal ontwikkelen. Een uitdaging ommij daar in te verdiepen, daarvoor tijd te vinden en vooral een genoegen dit te doen om de ervaren goede samenwerking te onderstrepen. Daarbij pretendeer ik overigens zeker niet een compleet beeld te bieden wat ons (mogelijk) in de toekomst te wachten staat. Om ontwikkelingen in de hulpverlening te schetsen, hoef je niet in een glazen bol te kijken. Afgezien van spaarzame spectaculaire technische hoogstandjes, duurt het vaak decennia voor veranderingen in alle lagen van hulpverlening zijn doorgedrongen. Nog regelmatig duikt bijvoorbeeld de misvatting op dat een burn-out tot een beschadiging van het brein leidt en dat je om die reden blijvende beperkingen hebt. Dat van traplopen je knieën niet slijten maar het kraakbeen juist dikker wordt, is nog steeds geen gedeelde kennis. Om die reden belicht ik een aantal ontwikkelingen die zich al aandienen, ongetwijfeld doorzetten en over vijfentwintig jaar breed gedragen kunnen zijn en alom toegepast worden. De vorm waarin de hulpverlening wordt geboden, verandert snel en zal de boel ongetwijfeld flink op zijn kop zetten. Internet heeft ons leven radicaal veranderd en bepaalt in toenemende mate de hulpverlening. Daarnaast is duidelijk dat het doel waar de hulpverlening in de gezondheidszorg zich op richt, ook aan een koersverandering toe is. Het bij de patiënt sleutelen aan zwaktes, zoeken naar de oorzaak van problemen en pogingen om klachten weg te nemen, doet regelmatig meer kwaad dan goed. In de toekomst zal de cliënt vooral aangemoedigd worden om toekomst gericht de regie (weer) in eigen hand te nemen. eHealth en mHealth EHealth en mHealth toepassingen hebben de toekomst. EHealth (electronic health) betreft de zorg via internet. Voorbeelden zijn het zoeken naar gezondheidsinformatie, online hulpverlening, zelf-hulpprogramma’s, enzovoort. MHealth (mobile health) is een onderdeel van eHealth. Bij mHealth wordt de mobiele technologie benut, zoals bijvoorbeeld de smartphone, mobiele glucosemeter en de virtual reality bril. EHealth heeft veel voordelen, zoals tijdwinst voor de therapeut, terugdringen van wachttijden, de patiënt maakt op een zelf gekozen plek en moment gebruikt van hulp, beperken van reistijd en reiskosten, enzovoort. EHealth vormt niet alleen de vervanging van de face-to-face interventies, maar kan ook anders op de problemen aangrijpen. Een voorbeeld is de aanpak van verslavingsgedrag. Verslaving wordt namelijk niet bepaald door bewuste overwegingen en beslissingen, maar vooral ook door de meer automatische processen. De laatste jaren zijn er nieuwe online behandelingen ontwikkeld, die zich richten op deze automatische processen. Met een actietraining kan de automatische neiging naar alcohol worden veranderd. Bij een online training is de opdracht om alcoholische plaatjes met een joystick van je af te duwen en non-alcoholische plaatjes met de joystick naar je toe te trekken. Zwaar drinkende studenten dronken na één sessie van alcohol-wegduwen-conditie minder bier bij een bierproefsessie dan zwaar drinkende studenten in de alcohol-benader-conditie. In vervolgonderzoek werd het klinisch relevante resultaat van 13% minder kans op terugval door vier trainingssessies aangetoond. Replica- onderzoek bevestigde het mechanisme: training van het wegduwen van alcohol vermindert de kans op terugval. Door deze cognitieve trainingen lijken cliënten op momenten van verleiding meer tijd  te hebben voor bewuste overwegingen. Het automatisme bepaalt niet langer vanzelfsprekend het gedrag, er is meer tijd voor reflectie zodat lange termijn doelen meewegen in beslissingen. Met mHealth is het mogelijk onafgebroken data te verzamelen en op ieder moment informatie in te winnen, maar ook adviezen en opdrachten aan te bieden. De stappenteller geeft inzicht in je bewegingsactiviteiten en kan de stimulans zijn ’s avonds toch nog een rondje extra te lopen. Exposure therapie bij angstklachten met behulp van een virtual reality bril vormt ook een concrete toepassing. Het terugdringen van angst bij een spinnenfobie en ook bij rijangst blijkt daarmee mogelijk. Er zijn studies die laten zien dat bij langer verzuim door psychische klachten, in 10 procent van de gevallen sprake is van werkplek fobie. Er liggen uitdagingen, om dit met virtual reality te doorbreken.