Terzet-Digitaal Congres-4-mevr. drs. E.C. Wijnvoord

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 2 “Voorspellers van arbeidsongeschiktheid” Een verzekering afsluiten is een manier om risico’s over te dragen en te spreiden. Tegen betaling van premie neemt de verzekeringsmaatschappij het risico over. Verzekeraars vervullen daarmee een belangrijke maatschappelijke rol. Een moderne samenleving zonder verzekeringen is niet voor te stellen. Solidariteit is de basis van verzekeringen. Verzekeraars maken zo veel als mogelijk homogene groepen van te verzekeren risico’s. Binnen deze groepen bestaat solidariteit, het is immers van te voren niet te zeggen wie van deze groep arbeidsongeschikt zal worden. Dit wordt “kans solidariteit” genoemd. “Subsidiërende solidariteit” bestaat wanneer er sprake is van ongelijkwaardige risico’s. De personen met een gunstiger risicoprofiel betalen dan relatief een te hoge premie, waaruit dan de hogere schadelast van de personen met een ongunstiger risicoprofiel wordt betaald. Voor de verzekeringsmaatschappij is het belangrijk om te weten wat het risico precies is: hoe groot is de kans dat het te verzekeren risico, bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid, optreedt? Wat is de omvang van schade dan? Is risicoselectie eigenlijk nodig? Wanneer een verzekeraar bij het aangaan van de verzekering geen informatie zou vragen aan een potentiele verzekerde bestaat de kans op negatieve selectie. Wie denkt dat er een grote kans is om van een verzekering gebruik te gaan maken, zal die verzekering eerder afsluiten dan iemand die denkt dat hij nooit een claim in zal dienen. Het is immers niet verplicht om een dergelijke verzekering af te sluiten. Wanneer alleen personen met een grotere kans op arbeidsongeschiktheid zich zouden verzekeren, moet de verzekeraar hogere premies vragen om alle schades te dekken. Personen die inschatten dat ze een lagere kans hebben op arbeidsongeschiktheid zullen dan eerder afzien van een verzekering of naar een goedkopere aanbieder gaan. Vervolgens wordt de samenstelling van de verzekerde groep ongunstiger en moet een nog hogere premie gevraagd worden, of wanneer dat niet mogelijk is, komt de continuïteit van de verzekering in gevaar. Risicoselectie is dus nodig om het mogelijk te maken om vrijwillige verzekeringen te kunnen blijven aanbieden. Vanuit individueel perspectief wordt de indeling in een bepaalde risicocategorie vaak ervaren als unfaire discriminatie. Verzekeraars bekijken de risico’s echter juist op groepsniveau: wanneer personen met een vergelijkbaar risico op een vergelijkbare manier worden behandeld wordt dat niet gezien als unfaire discriminatie maar juist als actuariële fairness. Wat is er bekend over voorspellers van arbeidsongeschiktheid? Onthutsend weinig. Er is inmiddels wel veel onderzoek over voorspellers van de duur van reeds bestaand verzuim, maar niet over de kans op arbeidsongeschiktheid bij personen die op dat moment hun werkzaamheden nog volledig verrichten. Ook is weinig bekend over zelfstandigen, een economisch belangrijke groep die verschilt van werknemers op een aantal belangrijke kenmerken (onder andere ervaren gezondheid, andere verzuimpatronen, bevlogenheid, werkkenmerken). Inmiddels zijn enkele onderzoeken verricht onder zelfstandigen die een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben aangevraagd. De belangrijkste voorspellers van arbeidsongeschiktheid bleken geslacht, beroep en eerdere perioden van verzuim te zijn. Wanneer een aanvrager klachten of aandoeningen had gemeld in de gezondheidsverklaring bleek dit ook voorspellend te zijn voor latere arbeidsongeschiktheid. Hoewel de meeste verzekeraars een standaard medische keuring lieten verrichten als onderdeel van de acceptatieprocedure, bleken de resultaten van deze ongerichte keuring geen bijdrage te leveren aan het voorspellen van latere perioden van arbeidsongeschiktheid. Dat eerdere perioden van arbeidsongeschiktheid een belangrijke prognostische factor zijn voor nieuwe arbeidsongeschiktheidsperioden is bevestigd in onderzoek in een grote populatie verzekerden. Het bleek daarbij niet uit te maken wat de aard van de aandoening was die de arbeidsongeschiktheid veroorzaakte. Om verzekeraars hun maatschappelijke rol te kunnen laten spelen in het overnemen en spreiden van risico’s is het nodig dat er een mogelijkheid blijft om de grootte van de risico’s te beoordelen. Wanneer dat niet meer mogelijk is wordt verzekeren onmogelijk, met alle maatschappelijke consequenties van dien. Aan de andere kant moeten verzekeringen toegankelijk en betaalbaar blijven voor een zo groot mogelijke groep consumenten. Voor een goede afweging van deze soms tegenstrijdige belangen is medische advisering gebaseerd op actuele wetenschappelijke inzichten noodzakelijk. En daar ligt dus een belangrijke taak voor onderzoekers! Liesbeth Wijnvoord

RkJQdWJsaXNoZXIy OTE5MDM=