Terzet-Digitaal Congres-2-Prof. O. Hokwerda

TERZET 25 JAAR- DIGITAAL CONGRES 2018 3 1 Duurzaam functioneren in de 21e eeuw vergt kennis, innovatie en leren. 1. Inleiding 1 . Wie om zich heen kijkt en zich afvraagt in wat voor wereld hij leeft, wordt steeds meer verrast door de snelheid van allerlei ontwikkelingen. En hij ervaart tegelijkertijd dat het moeite kost om in gebruik zijnde voorzieningen ook verder goed te laten functioneren. Voortdurend verandert er iets en er is discipline nodig om het geheel op orde te houden. Het vormt onderdeel van snelle en ingrijpende veranderingen - beroepsmatig, maatschappelijk maar ook sociaal en in persoonlijk opzicht – die op je af komen. Het vergt veel van je voorstellingsvermogen om alles te plaatsen en het veroorzaakt onzekerheid over waar je naar toe geleid wordt. Steeds is vergaren van kennis nodig om te duiden wat er gebeurt, maar ook innovatievermogen om vernieuwingen te kunnen doorvoeren en tenslotte doorgaan met leren voor het opdoen van nieuwe kennis en ervaringen. Om zo op een doorgaande weg te kunnen blijven. Reflectie op eigen manier van functioneren, mede vanuit wat je spiritueel drijft, is nodig om na te gaan wat de mogelijkheden zijn een bij je zelf passend pad te kunnen blijven volgen. Zodat in de toekomst een brede en daardoor duurzame inzetbaarheid mogelijk blijft. Een belangrijke kracht om dit te realiseren is lerend vermogen dat - geleid door nieuwsgierigheid en motivatie - de zoektocht naar voorgezette beroepsmatige, sociale en persoonlijke ontwikkeling voortstuwt. Een proces dat nu dus vanaf de geboorte levenslang gevoed moet worden en je solitair, met partner en ook familiaal bezig kan houden. Een thema dat in de media nog niet als een gezamenlijk te ervaren bezigheid is beschreven. Beroepsmatig heb ik me lange tijd bezig gehouden met bestuur, organisatie, onderwijsontwikkeling en een ergonomische aanpak van de mondzorgpraktijk. Wat volgens de brede definitie van ergonomie van de International Ergonomic Association betrekking heeft op het arrangeren van alle activiteiten die nodig zijn voor het uitvoeren van de eigenlijke patiëntbehandeling. Ook heb ik een grote belangstelling voor organisatie en structuur van de mondzorg en de algemene gezondheidszorg. De laatste tijd intrigeert me in het bijzonder hoe men probeert om te gaan met innovatie in de zorg, het integreren van verschillende vormen van zorg en het functioneren van professionals in interprofessionele samenwerking. Zoals bijv. tot uitdrukking komt in het rapport ‘Anders kijken, anders leren, anders doen. Grens overstijgend leren en opleiden in zorg en welzijn in het digitale tijdperk’ en ‘Naar nieuwe zorg en zorg beroepen: de contouren. Deze achtergrond heeft me geleid tot een verkenning van het thema ‘Duurzaam functioneren vergt kennis, innovatie en leren. Het is geen diepgaande theoretische verhandeling maar een verkenning op grond van een aantal onderwerpen die bij dit thema een rol spelen. 2. Basisfuncties van leren 2 . Levenslang leren is onderdeel van de Lissabon doelstellingen die geformuleerd zijn in 2002. De onderwijsraad stelt naar aanleiding hiervan het volgende: “Om voorbereid te zijn op een toekomst waarin iemand meerdere functies vervult op de arbeidsmarkt, moeten burgers goed zijn opgeleid én hun kennis en vaardigheden blijven ontwikkelen”. De onderwijsraad kent 4 basisfuncties toe aan levenslang leren: -- reparatie: inhalen van een opleiding die men vroeger gemist heeft; -- wisseling in loopbaan: het volgen van een opleiding om een switch te maken; -- bij de tijd blijven en vooruitkomen in de samenleving: kennis en competenties voor de werksituatie actueel houden en werken aan verbetering van positie; -- sociaal-culturele en persoonlijk functie: men moet zich ook in algemene zin blijven ontwikkelen. Deze aanpak vergt een hele andere opzet van het kennisaanbod, waar de Nederlandse regering nog weinig aan heeft gedaan ondanks de prioriteit die de kenniseconomie heeft. Het vergt overleg over hoe werk en scholing met elkaar verbonden moeten worden en wat dit aan cultuur- en gedragsverandering vereist. Dit is onderwerp van de polder en niet van deze bijdrage. Innovatie is steeds meer een constante factor geworden in de beroepspraktijk, trouwens ook daarbuiten. In het onderwijs zijn verbindingen nodig tussen onderwijs, onderzoek en innovatie van de beroepspraktijk, als men innovatief werkende mensen wil opleiden. Daarom moet leren innoveren zodanig in onderwijs zijn ingebouwd dat men leert vernieuwingen continu te betrekken in de beroepsuitoefening. Zelf hiervoor ook voortdurend